Köfüncülük

Köfün, kestane ağacından yapılan, boyutlarına göre kullanım alanları da değişebilen bir çeşit sepettir. Bursa’da zanaatla uğraşan bir köfün ustası vardır. Bu zanaat işgücü ve ekonomik yetersizlikten dolayı kaybolmak üzeredir. Köfünün boyutlarına göre kullanım alanları da değişmektedir. Büyük boy köfün kavun ve karpuz taşımada, orta boy köfün elma, portakal, küçük boy köfünde ise çilek, zeytin gibi meyveler taşınmaktadır.

Köfün yapımında kestane ağacı ve fındık ağacından yararlanılmaktadır. Bu ağaçların köfün yapımında kullanılmak üzere seçilmesinin sebebi dayanıklı olmasından ileri gelmektedir. Malzemeleri ise İznik’ten temin edilmektedir. Bir köfün yapımında ortalama 20 tane ağaçtan kesilen ince ve uzun parça kullanılır. Elde edilen bu parçaların boyu yaklaşık 2 metredir. Köfün yapımında kullanılacak parçalar tezgâhta sıyırgı ve ortak ile inceltilir. İnceltilmiş ve örülmeye hazır olan ağaçlara “yarma” adı verilir. Örme işleminde köfünün dip ve ağız kısmında kullanılan ağaç parçaları kalınlık ve ebat olarak farklıdır. Köfünleri ölçmek ve boyutları arasındaki farklılıkları ortadan kaldırmak için 50-70-80 cm’lik sopalar ölçü için kullanılmaktadır. Elde edilen köfün ve sepetler tarlada meyve toplama ve taşıma maksatlı kullanımı dışında çeşitli mesleklerde de çok amaçlı olarak kullanılmaktadır. 

Küfe ya da ufak sepetlere Bursa'da “köfün” denilmekteydi. Dünyanın en eski el sanatlarından biridir. Özellikle üzüm, zeytin, incir gibi ürünlerin toplanıp taşındığı en önemli taşıma aracı olan köfüncülük Bursa'da çok yaygındı. Şu an kaybolmakta olan geleneksel el sanatlarından biridir. Köfünler, kayın veya kestane ağacından yapılırdı. Önce kestane fideleri yarma demiri ile yarılır, sepet veya küfenin boyuna göre uzunlukta hazırlanır. Daha sonra yontma tezgâhında bu ağalar yontulur. Ardından usta, dip kısmından başlamak üzere sepet veya küfeleri örmeye başlar. Sepetlerin genellikle 10 ağaç şeritle çaprazlama olarak dipliği çatılır. Daha sonra paralel olarak sepet veya küfe çember örülmeye başlanır. Yan sarmanın örülmesinden sonra sepet veya küfenin ağzı çemberi örülerek bağlanır. Ağız çemberi daha çok farklı renklerden ve genellikle beş çubukla örülür.

Köfüncüler Çarşısı, Ulucami'nin batısında, Kapan Hanı ile Bakırcılar Çarşısı arasındaydı. Köfüncüler Çarşısı'nda, küfe yapanlar ile ağaçtan sepet vb. gibi eşyaları yapanlar bulunurdu. 1958 yangınından sonra çarşı köfüncü özelliğini yitirmiştir. Bursa'da köfüncülüğün yok olmasında, tarım işçiliğinin çeşidinin değişmesi ve azalması neden olmuştur.

Kaynaklar

http://evvelzamanda.blogspot.com.tr