Türk İşi

Türk işlemelerinde desen itibariyle doğadan alınan motifler görülmektedir. Türk İşi, adından da anlaşılacağı gibi atalarımızdan kalma bir işleme türüdür. Türk işlemelerinde motiflerin etrafı kavisle çevrilidir. Hatların ince ve kıvrak olması Türk motiflerinin özelliğini belirtir. Eski işlemelerdeki motifler kişilerin özelliğini, bulundukları yöre özelliğini taşımaktaydı.

Türk işinde kullanılacak olan kumaşların dokusunda naylon karışımı olmamasına dikkat edilmelidir. Genellikle keten yöresel kumaşlar, yün, tela, ipek, şifon vb. tür kumaşlar tercih edilmelidir. Türk İşi’nde uygulanan teknikler;

a)Kenar gözeme

b)Düz pesent (sayılı)

c)Düz pesent (sayısız)

d)Gölgeli pesent (tahrirli)

e)Verev pesent

f)Mürver

g)Muşabak

Türk İşi Yapımında Dikkat Edilecek Teknik Esaslar

1-Kumaş ve iplik kalınlıklarının orantılı olması.

2-Renklerin desene ve kumaşa uygun olması.

3-İpliğin tarazlanmaması.

4-Desenin Türk İşi karakteri taşıması.

5-İşlemenin ters ve düzünün bir olması.

Pesent; sayılı ve sayısız olmak üzere iki şekilde işlenir. Sayılı pesentte genellikle desenin etrafı gözlenir. Türk işinde sayısız pesent desen şekline göre veya etrafı gözenerek çalışılır. Pesent yapılırken çeşitli renklerle gölge ve damarlar yapılırsa buna “gölgeli” veya “tahrirli pesent” adı verilir. Düz pesent büyük desenli doldurmada ve göze hoş gelecek şekilde 2,5-3 mm büyüklükte çizerek veya sayarak sarma yaparak sıralar halinde desen tamamlanana kadar çalışılır. Verev pesent ise düz çalışmanın vereve uygulanmasıdır.

Mürver çalışması geniş desenin içini doldurmada kullanılır. Desen üzeri verev 3 mm mesafelerle çizilerek, ikinci sıralarla verev kare oluşturulan desen atlama işi tekniği veya elde çalışılır. Desen üzerinde bir kare üste iki kare sağa giderek, ikinci sırada birinci sıranın tersi olarak çalışılır.

Muşabak çalışması, büyük desenli doldurmada kullanılır. Desen şekline göre verev karelere bölünür. Desenin ilk sırasından başlamak üzere bir sıra atlama dikiş yapılır. İkinci sıra ile aşağı inilir. İki çizgi arası düze atılarak, verev atılarak ilk yapılan çizgi tamamlanır. Diğer sıralar ilk yapılan teknik devam edilir. Desen, üzerindeki karelerin köşelerine batırılması özelliğidir. Delikli bir görünüş vermek için işin mümkün olduğu kadar fazla çekilmelidir. Balıksırtı, Türk işinde sap, çiçek çevresi ve yaprak çalışmalarında kenar sularında kullanılır. Desen, şekline göre saymadan da yapılır. Yuvarlak hatları muntazam dönmek için gerekirse ortaya iki defa basılır. Yapılacak olan bölüm verev sarma tekniğinde bir tarafı yapılır. İkinci tarafı birbirini tamamlayacak şekilde sarılarak tamamlanır. Hasır iğne gül ortaları veya desen sularında kullanılır. Desen yapılışı kareler oluşturacak şekilde, ikinci kare ilk karesinin yarısında diğer karenin ortasına gelerek kare oluştura oluştura desen bitene kadar çalışmaya devam edilir. Civankaşı, ince sarmanın zigzaglı şekilde ve 2-5 sıranın aynı deliklere batırılarak üst üste yapılmasıdır.

Türk İşi’nde desen içi doldurmada veya kenar suları yapmada uygun renkler, bir rengin tonları veya sim ile çalışılır.

Türk İşi’nde Desen Özelliği

İslâmiyet’in kabulüne kadar desenlerde insan ve hayvan şekilleri görülür. Bir müddet sonra hurafelerin etkisi ile bu tip desenlerin ortadan kalktığı tespit edilmektedir. XVI. yüzyılda geometrik şekillere rastlanır. Bu yüzyıldan sonra geometrik şekiller işlemeler üzerinde pek nadir görülür. Türk nakışlarının kompozisyondaki özelliği, dolu olan motiflerden sonra ara ara göz dinlendirici boşlukların bulunmasıdır. Arap ve İran nakışlarında desen, zeminin üzerini tamamen doldurur.

Kumaş ve İplik Özelliği

Genellikle keten, pamuklu dokumalar, bürümcük, atlas kadife kullanılmaktaydı.

Kullanılan Kumaş

Sayılarak desen geçirmeyi gerektiren iğneleri çeşitli ketenler, yerli dokumalar, jorjet, grepdemor, viskon, yünlü havayan, yün tela gibi kumaşlar üzerinde kolay işlenir.

Kullanılan İplikler

Çamaşır ipeği, muline, sim kotonlar, orlon, yün ve rafyadır.

Kaynak

http://www.unutulmussanatlar.com