Makrome

Arapça bir sözcük olan “makrome”, araç kullanmadan elle yapılan ve birbiri arasından geçirilen ipliklerin oluşturduğu bir örgü sanatıdır.

Makrome Örgünün Kullanıldığı Yerler

Günümüzde tekstil ve örme sanatının ilk basamağı olarak görülen makrome, ilk çağlardan itibaren farklı alanlarda kullanılmıştır; Ev süs eşyaları, Giyim süs eşyaları

Makrome Sarkacın Ev Dekorasyonundaki Yeri

Makrome sarkaçlar, el emeği ve özgün çalışmalar olduğu için dekorasyonda farklı bir gösterişi vardır. Evdeki diğer eşyalara uygun olarak hazırlanması bakımından da tamamlayıcıdır. Çiçek sevenlerin çiçeklerini estetik bir şekilde teşhir edebileceği sıra dışı çalışmalardır.

Makromede Kullanılan Araç Gereçler

Makromenin en büyük avantajlarından biri bulunamayacak ya da zor bulunan araçlar gerektirmemesidir. Ancak işleri kolaylaştıracak bazı araçlar kullanılabilir.

Araçlar 

1.Makrome tahtası

2.Çözgü çerçevesi

3.İp askısı

4.Cetvel veya mezür

5.Makas

6.Çakmak

Gereçler 

İpler: Makrome çalışırken en önemli husus, amaca uygun ip seçimidir. Makrome için temel iplik üç bükümlü ipliklerdir. Sökülebilen sentetik örgü ipler de kullanılır. Makrome çalışmalarında, düğüm yapılabilen her çeşit iplik ve lifler kullanılabilir. Modern lif teknolojisinin doğal, sentetik ve sunî ipliklere kazandırdığı kalite ve çeşit zenginliği ile makrome daha çekici hâle gelmiştir. Hemen her çeşit ip ile makrome yapılırken büküm sıraları düzgün ve sık, homojen (her yeri aynı kalınlıkta) ipler makrome için en uygun olandır. Bükümlü iplikler, düğümlerin gerilimine daha iyi dayanabilir.

Makrome sarkaç örmek için kalın ve sağlam ipler, hem modelin gösterişli olması hem de dayanıklı olması açısından daha elverişlidir. Sentetik ipler, temizleme kolaylığı açısından tercih edilebilir. Doğal rafya görünümünde olan bükümlü kâğıt ipler ise birçok alanda kullanılmasına karşın suya ve ağırlığa karşı dayanıksız olmasından dolayı makrome sarkaç yapımında tercih edilmemelidir. Günümüzde makromenin kullanım amacına ve ürünün cinsine göre iplik seçmek mümkündür.

Boncuklar: Makrome çalışmalarını daha cazip hâle getirmek ve monotonluktan kurtarmak için kullanılan bu süsleyici unsurlar değişik renklerde, farklı malzemeden yapılmış ve değişik büyüklüktedir. Önemli olan ürüne ve iplik cinsine uygun boncuğu seçebilmektir. Göz boncukları, plastik, tahta ve cam boncuklar kullanılır.

Halkalar: Plastik, tahta ve metal halkalar ürüne başlayabilmek veya onu bir yere asabilmek için kullanılır. Duruma göre sadece süsleyici unsurlar olarak veya çalışmaya biçim kazandırmak için de kullanılabilir.

Sarkaç Çeşitleri

Sarkaçlar kullanım yerine ve kullanılan malzemeye göre sınıflandırılabilir.

Kullanılan Yere Göre Sarkaçlar

Ev ve mekân süslemede kullanılan sarkaçlar, kullanılan yere göre değişiklik gösterebilir. Salonda köşe çiçekliği ve/veya sehpa olarak yapılabilir. Üst tarafı fener şeklinde yapılan sarkaçlar, elektrik tesisatı çekilerek abajur olarak da kullanılabilir. Mutfakta menekşe koymak için veya meyve tabağı olarak oturma odasında, pencere önünde aşağıya doğru sarkan çiçekleri koymak için düşünülebilir. Köşe sarkacı, duvara veya kirişlere asılan sarkaçlar yapmak da mümkündür.

Kullanılan Malzemeye Göre Sarkaçlar

Kullanılacak mekândaki perde, döşeme ve aksesuarların rengi ve cinsine göre malzeme belirlenir. Otantik döşenmiş bir salonda jüt, sicim ipi, tahta boncuk ve halkalar gibi doğal malzemeler; spor döşenmiş bir mekânda pamuk ipi veya sentetik ipler, plastik ve cam boncuklar kullanılabilir. Ayrıca modern döşenmiş mekânlarda mekânın rengine uyan nakışlı kumaşlar veya deri parçalarını makrome teknikleri ile birleştirerek zengin ve modernize çalışmalar yapılabilir.

Sarkaç Halkasına İp Sarma

Sarkaca başlamadan önce kullanılacak halkalar kendi ipi ile halka ince ise kalınlaşması ve örgünün arasından metal ya da plastik malzemenin görünmemesi için sarılmalıdır

İp Uzunluğunu Hesaplama ve Kesme

Makrome çalışmalarına başlamadan önce, iplerin belirli boylarda kesilmesi gerekir. Hesaplanmadan kesildiklerinde çalışmaların yarısında düğümlendikçe kısalan ipler bitebilir, ek yapmak gerekebilir. İpler çok uzun kesilmişse işin bitiminde gereksiz uzunluklar kalacak ve bu ipler çoğu zaman değerlendirilemeyecektir. Ekonomik açıdan iplerin hesaplanarak kesilmesi gerekir. Desen özelliği ip uzunluklarını etkiler. Örneğin, “seyrek örümcek doku”da düğümleme sırasındaki kısalma daha az olur. Sık sarma dizelerle yapılan bir desen çalışmasında ipler, daha çabuk kısaltacaktır. İpin kalınlığı da ip sarfiyatını değiştirir; kalın ipler ince iplere göre daha çabuk kısalır.

Makrome Sarkaç Örme

Makrome Örgüde Temel Düğüm Teknikleri

Tüm makrome örgülerdeki temel ve fantezi düğüm teknikleri, sarkaç yapımında da modele uygun olarak kullanılır.

Makrome Sarkaç Örmeye Başlama

Makrome sarkaca başlamadan önce ipleri uygun uzunluklarda kesip çalışmaya hazır hâle getirdikten sonra örücülüğün ilk işlemi olan hazırlık düğümleri atmak önemlidir. Makrome çalışmalarına, yapılacak işin özelliğine göre değişik şekillerde başlanabilir. Başlamada ilk düğümler, yardımcı gereçler (halka, çubuk) üzerine atılabileceği gibi modele uygun olarak bir ya da daha fazla kat yapılmış ip üzerine veya ipten sarılarak yapılmış halka üzerine de devam edilebilir.

İp Üzerine Başlama

Çiçeklik (sarkaç) başlarken kullanılacak iplerin tümü deste şeklinde bir araya toplanıp orta kısım 20 cm kadar sarılır. Sarılan kısma yuvarlak şekil verilip halka birleştirilerek yuvarlağın dibine 2 cm daha ip sarılarak düğümlerle şekillendirilmeye hazır hâle getirilir. Tavana asılan sarkaçlar için bu yöntem uygundur.

Halka veya Çubuk Üzerine Başlama

Makrome sarkaç çalışmalarında tahta, metal veya plastik hazır halkalar kullanılır. Büyük tavan sarkaçlarında kullanılacak başlangıç halkasının dayanıklı olması için kalın ahşap veya demir halkaların kullanılması daha uygun olur. Kullanım amacına göre çubuk veya halka üzerine makrome sarkaç örülebilir. Belirlenen modele uygun genişlikteki halkanın veya çubuğun üzerine, yapılacak iş için gerekli sayıda ve uzunlukta ip takılır. Başlangıç düğümleri atılarak model uygulanmaya başlanır. Bu yöntem duvara asılacak sarkaçlar için uygundur. Hazırlık düğümü atmak için işlem basamakları şunlardır: 

1.Çubuk veya halkayı iple sabit çivilere bağlayarak sabitleyiniz.

2.İplikleri belirlenen ölçüde kesiniz.

3.Çift kat yaptığınız ipliği, kat yerindeki halka aşağı gelecek şekilde çubuğun altından geçiriniz.  İpin iki ucunu yukardan aşağı doğru halkanın içinden geçiriniz ve aşağı çekerek ipi sıkıştırınız.  Aynı düğümü çift kat yapılan ipi, çubuğun altından halka yukarı gelecek şekilde geçirerek de yapabilirsiniz ancak düğüm görüntüleri farklı olur.

Artırma Yapma

Makrome örgülerde aşağıya doğru genişleyen durumlarda ip ilave edilerek örgüye genişlik verilir. Modelin özelliğine göre halkalara ip takviyesi yapılır.

Eksiltme Yapma

Makrome örgülerde aşağıya doğru daralan durumlarda ipler yanda örülmeden bırakılarak örgü daraltılır. Sarkaçlar genellikle aşağıya doğru genişlediği için eksiltme yapılmaz.

İp Ekleme

Makrome çalışmalarında düğüm atarken bazen ipler tahmin edilenden önce kısalabilir. Böyle durumlarda ip eklemek gerekir. İp ekleme yerlerinin belli olmaması gerekir. Aşağıdaki ip ekleme tekniklerinden birisi kullanılarak ip ilave edilebilir. 

1.Dikerek ip ekleme

2.Bağlayarak ip ekleme

3.Yapıştırarak ip ekleme

4.Düğümler arasına ip ilave etme

Model Sarkaca Başlama

Yapılacak olan model sarkaç, salon için tavana asılan bir köşe sarkacı olacaktır. Bu nedenle kendi ipi üzerinde halka yapılarak başlanması uygun olur

Makrome Sarkaç Bitirme Teknikleri

Süsleme Yapma

Makrome çalışmalarında ürünün cinsine göre farklı süslemeler yapılarak görünüm zenginleştirilebilir.  Püskül yapma: Püskül, ürünün kendi ipi ile veya başka iplerle grup şeklinde bağlanan iplerdir. Sarkaç, nazarlık, kolye gibi süs eşyalarının püskülle bitirilmesi uygun olur.

Saçak yapma: Saçaklar ürünün kendi ipiyle yapılır. Örtü kenarları, heybe, gazetelik, sarkaç gibi süs eşyalarının altları saçakla bitirilirse görünüm daha şık bir hâle gelir. 

Boncuk takma: Makrome çalışmalarının daha güzel olması ve kullanılabilirliğinin artması için farklı aksesuarlar kullanılır. Bu aksesuarlar pullar, boncuklar, çanlar, çubuklar ve halkalar olabileceği gibi sizin seçebileceğiniz farklı bir malzeme de olabilir. Makrome uygulamalarında bu işe güzellik ve çekicilik katmanın en kolay yolu, düğümlerin arasına boncuk takmaktır. Desenin neresine boncuk konulması tasarlanmış ise orada boncuklar tek ipten veya birkaç ipin ucundan geçirilir. Boncuklar yerlerine itilerek hemen altından desene uygun düğüm ile boncuk yerine sabitlenir. Boncuklar ipin kalınlığına, rengine ve modele uygun olmalıdır. Boncukların yapım malzemesi, rengi, kalınlığı ve şekli makrome sarkaç çalışmanıza farklı özellikler katacaktır.

Kaynak

http://www.megep.meb.gov.tr